OOAcademy

Arogya Vibhag Bharti Notes : आरोग्य विभाग संपूर्ण नोट्स PDF आरोग्य विभाग भारतीच्या सर्व महत्वाच्या सर्व notes PDF, व पुस्तक स्वरुपात उपलब्ध आहेत तरी त्याच्या वापर घ्या व सराव करा .आरोग्य सेवक भरती लागणार्‍या सर्व विषयाचा notes PDF स्वरुपात उपलब्ध आहेत ते पहा व सराव करा . आरोग्य विभाग  परीक्षा संपूर्ण माहितीआरोग्य विभाग परीक्षा संपूर्ण माहिती आरोग्य विभाग भरती परीक्षा माहिती आरोग्य विभाग भरती प्रश्नपत्रिका डाउनलोड जुन्या 2015 पासून ते 2020 पर्यंतच्या सर्व पदासाठीच्या प्रश्नपत्रिका,अभ्यासक्रम, विडियो , आहेत. Maharashtra Arogya Vibhag Question Papers Download Arogya Vibhag Exam Information. आरोग्य विभाग परीक्षा संपूर्ण माहिती आरोग्य विभाग भरती परीक्षा माहिती आरोग्य विभाग भरती प्रश्नपत्रिका डाउनलोड जुन्या 2015 पासून ते 2020 पर्यंतच्या सर्व पदासाठीच्या प्रश्नपत्रिका,अभ्यासक्रम, विडियो , आहेत. Maharashtra Arogya Vibhag Question Papers Download Arogya Vibhag Exam Information

आरोग्य विभाग संपूर्ण नोट्स

आरोग्य विभाग भरती (Arogya Vibhag Bharti) आणि आरोग्य सेवक/सेविका या पदांच्या परीक्षेसाठी तांत्रिक घटक (Technical Subject) अत्यंत महत्त्वाचा असतो. खाली आरोग्य शास्त्राशी संबंधित सर्व महत्त्वाचे मुद्दे सविस्तरपणे दिले आहेत.

१. मानवी शरीररचना आणि कार्य (Human Anatomy)

मानवी शरीरातील विविध संस्थांचा अभ्यास परीक्षेच्या दृष्टीने अनिवार्य आहे.

• अस्थिसंस्था (Skeletal System): मानवी शरीरात एकूण २०६ हाडे असतात. सर्वात मोठे हाड ‘फिमर’ (मांडीचे) आणि सर्वात लहान ‘स्टेप्स’ (कानातले) असते.
• रक्ताभिसरण संस्था: मानवी हृदय ४ कप्प्यांचे असते. रक्ताचे प्रामुख्याने ४ गट पडतात (A, B, AB, O). ‘O’ हा सर्वयोग्य दाता तर ‘AB’ हा सर्वयोग्य ग्राही आहे.
• पचनसंस्था: अन्नाचे पचन तोंडातून सुरू होते (लाळेतील टायलीन एन्झाईममुळे). यकृत (Liver) ही शरीरातील सर्वात मोठी ग्रंथी आहे.

२. जीवनसत्त्वे आणि पोषण (Vitamins & Nutrition)

कुपोषण आणि आहाराशी संबंधित प्रश्न आरोग्य विभागाच्या परीक्षेत हमखास विचारले जातात.

३. प्रमुख रोग आणि त्यांचे प्रकार

रोगांचे वर्गीकरण त्यांच्या प्रसारानुसार केले जाते.

अ) संसर्गजन्य रोग (Communicable Diseases)

• जीवाणूजन्य (Bacterial): क्षयरोग (TB), कॉलरा, टायफॉइड, कुष्ठरोग.
• विषाणूजन्य (Viral): एड्स (AIDS), पोलिओ, कांजिण्या, गोवर, हिपॅटायटीस.
• आदिजीवजन्य (Protozoal): हिवताप (Malaria), आमीबांश.

ब) असंसर्गजन्य रोग

• कर्करोग (Cancer), मधुमेह (Diabetes), हृदयविकार.

४. महत्त्वाचे लसीकरण आणि कार्यक्रम

• BCG लस: क्षयरोगासाठी (TB) जन्मानंतर लगेच दिली जाते.
• त्रिगुणी लस (DPT): घटसर्प, डांग्या खोकला आणि धनुर्वात यांसाठी.
• पोलिओ लस: ‘साल्क’ (टोचण्याची) आणि ‘साबीन’ (तोंडावाटे देणारी – OPV).
• पेन्टाव्हॅलंट: पाच रोगांवर प्रतिबंध करणारी लस.

५. सार्वजनिक आरोग्य यंत्रणा आणि योजना

आरोग्य सेवक म्हणून काम करताना शासकीय संरचनेची माहिती असणे आवश्यक आहे.

• आरोग्य यंत्रणेची उतरंड:
  1. उपकेंद्र (Sub-center): ५००० लोकसंख्येसाठी (आदिवासी भागात ३०००).
  2. प्राथमिक आरोग्य केंद्र (PHC): ३०,००० लोकसंख्येसाठी (आदिवासी भागात २०,०००).
  3. ग्रामीण रुग्णालय: १ लाख लोकसंख्येसाठी.
• महत्त्वाचे राष्ट्रीय कार्यक्रम:
  • NHM: राष्ट्रीय आरोग्य अभियान.
  • JSY: जननी सुरक्षा योजना (माता मृत्यू दर कमी करण्यासाठी).
  • DOTS: क्षयरोगावरील उपचारासाठीची पद्धत.
  • आशा (ASHA): Accredited Social Health Activist (ग्रामीण आरोग्य दुवा).

६. महत्त्वाची सांख्यिकी आणि आरोग्य दिन

• जागतिक आरोग्य दिन: ७ एप्रिल.
• जागतिक एड्स दिन: १ डिसेंबर.
• जागतिक क्षयरोग दिन: २४ मार्च.
• लोकसंख्या दिन: ११ जुलै.
• लिंग गुणोत्तर: दर १००० पुरुषांमागे स्त्रियांची संख्या.

७. प्रथमोपचार (First Aid)

• साप चावणे: जखमेच्या वरच्या बाजूला घट्ट पट्टी बांधणे आणि रुग्णाला स्थिर ठेवणे.
• भाजणे: भाजलेल्या जागी थंड पाण्याचा वापर करणे.
• CPR: हृदयविकाराचा झटका आल्यास कृत्रिम श्वासोच्छवास आणि छातीवर दाब देण्याची प्रक्रिया.

८. परीक्षेसाठी महत्त्वाच्या टीप्स (Exam Strategy)

1. तांत्रिक विषयावर भर: ८०% तांत्रिक प्रश्न हे मानवी शरीर आणि रोगांशी संबंधित असतात.
2. नव्या योजना: केंद्र आणि राज्य सरकारच्या आरोग्य क्षेत्रातील नव्या बजेटमधील तरतुदी वाचून ठेवा.
3. विज्ञानाचा पाया: ८ वी ते १० वी ची विज्ञानाची पुस्तके (स्टेट बोर्ड) अभ्यासा.
4. लसीकरण तक्ता: कोणत्या वयात कोणती लस दिली जाते, याचा तक्ता तोंडपाठ असावा.

Arogya Vibhag Bharti notes pdf

• Biology Science Notes PDF Download
• थायरॉईड रोग लक्षणे उपचार माहिती
• गुणसूत्रे कशाची बनलेली असतात ?
• पेशींच्या स्वभक्षणाचा ‘नोबेल’ शोध कसा घडला?
• जीवनसत्वे व त्याचे स्त्रोत
• आरोग्य विभाग भरती परीक्षा अभ्यास नियोजन Health Exam study planning
• *आरोग्य विभाग भरती परीक्षा पुस्तक यादी Arogya Vibhag Exam Book List
• आरोग्य विभाग संपूर्ण नोट्स PDF
• Biology Science Notes PDF Download
• थायरॉईड रोग लक्षणे उपचार माहिती
• गुणसूत्रे कशाची बनलेली असतात ?
• पेशींच्या स्वभक्षणाचा ‘नोबेल’ शोध कसा घडला?
• जीवनसत्वे व त्याचे स्त्रोत
• कॅल्शियमची वनस्पतीच्या शरीरांतर्गत कार्ये
• प्लेटलेट्स म्हणजे काय ?

• आरोग्य विभाग भरती परीक्षा अभ्यासक्रम 2024 Arogya Vibhag Bharti
• आरोग्य विभाग भरती परीक्षा 2023 गट क व ड प्रवेशपत्र डाउनलोड
• Arogya Vibhag Telephone Operator Syllabus 2023 Pdf Download
• आरोग्य सेवक भरती परीक्षा हॉल तिकीट Arogya Sevak Hall-Ticket 2023
• आरोग्य सेविका भरती 2023 हॉल टिकिट डाऊनलोड
• आरोग्य विभाग भरती 2023 परीक्षा वेळापत्रक पीडीएफ डाऊनलोड.
• आरोग्य सेविका प्रश्नपत्रिकेचे-स्वरूप 2023 | Arogya Sevak Question Paper Pattern 2023
• आरोग्य सेवक प्रश्नपत्रिकेचे-स्वरूप 2023 | Arogya Sevak Question Paper 2023
• आरोग्य विभाग भरती परीक्षा अभ्यास नियोजन Health Exam study planning
• आरोग्य विभाग भरती परीक्षा पुस्तक यादी Arogya Vibhag Exam Book List